ผลงานนวัตกรรม “การพัฒนาโพรไบโอติก Lactobacillus paracasei SD1 เพื่อใช้ป้องกันฟันผุ:ต้นแบบการใช้ในชุมชน” ของ ศาสตราจารย์ ดร. รวี เถียรไพศาล อาจารย์ ดร.ทพญ.สุพัชรินทร์ พิวัฒน์ และทีมงาน รับรางวัลชนะเลิศ โครงการนวัตกรรมด้านสังคม ในวันนวัตกรรม ประจำปี 2559 จัดโดย สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
โพรไบโอติก (Probiotic) เป็นจุลินทรีย์ที่มีชีวิตซึ่งเมื่อร่างกายได้รับในปริมาณที่เพียงพอจะทำให้เกิดผลที่เป็นประโยชน์ด้านสุขภาพ จุลินทรีย์เหล่านี้เป็นสายพันธุ์ที่ได้ผ่านการคัดเลือกมาแล้วว่าเป็นสายพันธุ์ที่มีคุณสมบัติดี เหมาะสม และปลอดภัย จุลินทรีย์ที่ใช้เป็นโพรไบโอติกในปัจจุบันส่วนใหญ่เป็นสายพันธุ์ในกลุ่มของจีนัส Lactobacillus โดยทั่วไปเป็นการนำมาใช้ในการบริโภคเพื่อสุขภาพในช่องท้องหรือทางเดินอาหาร
อย่างไรก็ตาม โพรไบโอติก ยังมีประโยชน์ในการเสริมสุขภาพในช่องปาก ในการช่วยลดเชื้อก่อโรคในช่องปาก เป็นการป้องกันการติดเชื้อในช่องปาก มีผลในการลดเชื้อฟันผุ ส่งผลให้ความเสี่ยงในการเกิดฟันผุลดลง
การคัดเลือกจุลินทรีย์เพื่อนำมาใช้สำหรับเป็นโพรไบโอติกในช่องปากมีอยู่จำกัด เนื่องจากเป็นเรื่องใหม่ และมีผู้รายงานว่า โพรไบโอติกเหล่านั้นสามารถอยู่ในช่องปากได้เพียงชั่วคราวเท่านั้น ซึ่งอาจจะเพราะจุลินทรีย์เหล่านั้นไม่ได้มีแหล่งกำเนิดจากช่องปาก จึงไม่สามารถคงอยู่ได้นาน ดังนั้นการคัดเลือกสายพันธุ์ที่มีต้นกำเนิดจากช่องปากของคน น่าจะเป็นสายพันธุ์ที่เหมาะสมเพื่อใช้ในการเป็นโพรไบโอติกเพื่อเสริมสุขภาพในช่องปากของคน ซึ่งอาจเป็นในรูปของผลิตภัณฑ์ผสมโพรไบโอติกสำหรับสุขภาพในช่องปาก ซึ่งปัจจุบันยังไม่มีจำหน่ายในประเทศไทย
คณะผู้วิจัยได้คัดเลือกจุลินทรีย์เพื่อเป็นโพรไบโอติกเสริมสุขภาพในช่องปากโดยในระยะแรกเน้นในการช่วยให้ฟันแข็งแรง จุลินทรีย์ผ่านการคัดเลือกตามแนวทางของ FAO/WHO โดยต้องคำนึงถึง ความถูกต้องในการวินิจฉัยชนิดของจุลินทรีย์ ความปลอดภัยในการนำไปใช้ มาตรฐานของผลิตภัณฑ์ผสมโพรไบโอติกที่เตรียม และ ประสิทธิผลของโพรไบโอติกในการป้องกันฟันผุ
ในภาวะที่ปัญหาฟันผุเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญของคนไทย เป็นปัญหาที่พบได้ในทุกเพศและทุกอายุ ก่อให้เกิดผลเสียที่ตามมา ได้แก่ ส่งผลต่อการบดเคี้ยวลดลง ทำให้การได้รับสารอาหารลดลงมีผลต่อการเจริญเติบโตทั้งร่างกายและสติปัญญา ทำให้ฟันซ้อนเก และฟันน้ำนมผุเป็นแหล่งของเชื้อฟันผุทำให้ฟันแท้ที่ขึ้นใหม่มีความเสี่ยงในการเกิดฟันผุสูงขึ้น นวัตกรรม “การพัฒนาโพรไบโอติ Lactobacillus paracasei SD1 หนึ่งเพื่อใช้ป้องกันฟันผุ:ต้นแบบการใช้ในชุมชน” จะช่วยในการป้องกันฟันผุในประชากรไทย ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญของทันตสุขภาพ และเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อสังคมไทย โดยส่งผลให้ประชากรมีสุขภาวะที่ดี และช่วยให้ประเทศชาติประหยัดงบประมาณที่ต้องใช้ในการแก้ไขปัญหาฟันผุและผลที่ตามมาของฟันผุ เช่น ค่าอุดฟัน ฟันปลอม เป็นต้น
ทั้งนี้ เจ้าของผลงานนวัตกรรม ได้นำโครงการต้นแบบการใช้นมผงโพรไบโอติกในการป้องกันฟันผุในเด็กเล็ก ไปใช้ศูนย์เด็กเล็กที่ อบต. ท่าข้าม อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา และประสบผลสำเร็จตามเป้าหมาย เป็นบทพิสูจน์ประสิทธิภาพในการใช้งานจริง และได้รับความสนใจในการนำไปขยายผลในพื้นที่อื่นๆ เช่น โรงพยาบาล จังหวัดสตูล โรงพยาบาลยะหริ่ง และ โรงพยาบาลอำเภอจะนะ
